KROK 1 – wywiad

Dokładny wywiad lekarski jest podstawowym narzędziem  diagnostycznym w alergii. Powinien on zawierać elementy takie jak: objawy zgłaszane przez pacjenta, ich częstotliwość, nasilenie, czas trwania, sezonowość zgłaszanych objawów, wpływ zgłaszanych objawów na życie pacjenta, a także wywiad rodzinny w kierunku chorób atopowych.

KROK 2 – badanie fizykalne

W badaniu fizykalnym chorego z alergią, lekarz może stwierdzić przykładowo zaczerwienienie nosa w wyniku ciągłego wycierana, „salut alergiczny” – pocieranie ku górze koniuszka nosa, cienie alergiczne, czyli podkrążone oczy, zaczerwienienie powiek, oddychanie przez usta lub utrudnienie oddychania przez nos.

KROK 3 – badania dodatkowe

Testy skórne są podstawowym narzędziem diagnostycznym, stosowanym w alergologii i dermatologii, pozwalającym na potwierdzenie obecności swoistego uczulenia na aplikowany alergen. Warunkiem rozpoznania choroby jest występowanie objawów klinicznych, towarzyszących ekspozycji na uczulający alergen.

W codziennej praktyce klinicznej wykorzystuje się przede wszystkim punktowe testy skórne i testy śródskórne.

Punktowe testy skórne (tzw. prick testy) są najczęściej wykonywanymi testami alergologicznymi, przeprowadza się je na dłoniowej stronie przedramienia. Zasadą działania takich testów jest wyzwolenie natychmiastowej reakcji rumieniowo-bąblowej w odpowiedzi na podany alergen. Do testów wykorzystuje się standaryzowane wyciągi alergenów wziewnych: pyłków traw, zarodników pleśni, sierści zwierząt, alergenów kurzu domowego, a także alergenów pokarmowych. PTS mają wiele zalet – są tanie, łatwe w wykonaniu, a wynik jest dostępny niemal natychmiast.

Testy śródskórne wykorzystywane są przede wszystkim w diagnostyce alergii na jad owadów błonkoskrzydłych, na leki oraz jako weryfikacja ujemnych lub niepewnych wyników PTS. Przyjmuje się, że testy śródskórne są bardziej czułe i powtarzalne, jednak mniej swoiste niż PTS. Są także bardziej czasochłonne i mniej bezpieczne. Polegają na wstrzykiwaniu roztworu alergenu w powierzchniowe warstwy skóry z zastosowaniem bardzo cienkich igieł. Po około 15 minutach wynik jest odczytywany – ocenia się wielkość bąbla i rumienia.

Dostępne jest również oznaczanie obecności swoistych przeciwciał IgE w surowicy w stosunku do wybranych na podstawie wywiadu alergenów.

W przypadku alergii pokarmowej, bardzo ważną metodą potwierdzającą alergię jest stosowanie diet eliminacyjnych z wyłączeniem potencjalnych alergenów pokarmowych.